Czy koronawirus może przenosić się za pomocą żywności?

Koronawirus przenosi się drogą kropelkową na przykład podczas kaszlu lub kichania.Czy zatem wydzielina z wirusem może znaleźć się na produktach spożywczych zakupionych w sklepie?

Wytyczne Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności

Zgodnie z aktualna wiedzą i wytycznymi Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), który 9 marca 2020 roku opublikował stanowisko w tej sprawie, nie ma dowodów na to, że żywność może być źródłem lub pośrednim ogniwem przenoszenia wirusa SARS COV-2.

„Doświadczenia z poprzednich wybuchów pokrewnych koronawirusów, takich jak koronawirus ostrego zespołu ostrej niewydolności oddechowej (SARS-CoV) i koronawirus zespołu oddechowego na Bliskim Wschodzie (MERS-CoV), pokazują, że konsumpcja żywności nie jest drogą transmisji koronawirusa*" -- zapewnia Marta Hugas, główny naukowiec Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności. -- „W tej chwili nie ma dowodów sugerujących, że nowy koronawirus różni się pod tym względem od poprzednich".*

EFSA podkreśla, że chociaż zwierzęta w Chinach były prawdopodobnym źródłem początkowej infekcji, mało prawdopodobne jest, żeby wirus przenosił się przez żywność. EFSA stale jednak monitoruje sytuację; aktualne informacje publikuje na swojej stronie internetowej.

Czy koronawirus znajduje się na przedmiotach?

Niezależnie od stanowiska Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, Światowa Organizacja Zdrowia zaleca zachowanie bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności na etapie:

• dystrybucji,

• sprzedaży,

• spożycia.

Co to oznacza w praktyce? W związku z tym, że koronawirus przenosi się drogą kropelkową, czyli bezpośrednio -- poprzez kontakt z wydzielinami zainfekowanej osoby lub pośrednio -- poprzez kontakt z powierzchniami, których dotykały zakażone osoby, trzeba sobie uświadomić, że wirus może przetrwać poza nosicielem kilka, a nawet kilkanaście godzin, na przykład na powierzchni towarów kupowanych w sklepie.

W styczniu 2020 roku na łamach pisma „Journal of Hospital Infection" ukazał się artykuł niemieckich naukowców na temat trwałości koronawirusów na powierzchniach codziennego użytku.

Naukowcy przedstawili analizę 22 badań dotyczących zachowania się koronawirusa SARS, koronawirusa Bliskiego Wschodu (MERS) oraz koronawirusa endemicznego (HCoV) i okazało się, że mogą one utrzymywać się na powierzchniach, takich jak metal, szkło lub plastik nawet przez okres do 9 dni.

Okazuje się, że najkrócej koronawirusy przeżywają na przedmiotach miedzianych, najdłużej na stalowych. W tej samej analizie naukowcy zaznaczyli, że koronawirusów można pozbyć się z powierzchni przedmiotów za pomocą środków dezynfekcyjnych stosowanych w gospodarstwie domowym.

Co zrobić w kuchni, żeby uniknąć zakażenia koronawirusem?

By mieć pewność, że żywność przyniesiona ze sklepu na pewno będzie bezpieczna, należy pamiętać o kilku zasadach.

1. Obróbka termiczna (np. 60°C przez 30 min) niszczy nie tylko koronawirusa SARS COV-2, ale eliminuje inne zanieczyszczenie mikrobiologiczne.

2. Należy zachowywać właściwą higienę mycia i przygotowania żywności. Należy regularnie myć ręce, narzędzia kuchenne, blaty robocze, deski.

3. Zawsze trzeba pamiętać o oddzieleniu produktów surowych i produktów już przygotowanych do spożycia; tak, żeby uniknąć zanieczyszczeń krzyżowych w kuchniach, czyli na przykład używać innej deski do surowego mięsa, a innej do warzyw, serów i pieczywa.

4. Warto również przetrzeć produkty przyniesione ze sklepu w plastikowych opakowaniach przed włożeniem ich do lodówki (najlepiej roztworem środka dezynfekującego).

Jak się zachować w sklepie i zakupów podczas pandemii?

Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia każdy konsument musi mieć świadomość, że jest współodpowiedzialny nie tylko za swoje zdrowie, ale także innych osób.

W związku z tym w czasie pandemii należy:

• unikać przebywania w miejscach zatłoczonych, utrzymywać odstępy w kolejkach;

• pamiętać o higienie rąk oraz higienie kichania i kasłania (zakrywać usta rękawem i odwracać się w stronę innych osób i towaru), w szczególności przy pakowaniu żywności luzem, nieopakowanej, takiej jak pieczywo, produkty cukiernicze, orzechy;

• do pakowania żywności używać rękawic foliowych oraz torebek pamiętając, że ręce w sklepie mają kontakt z powierzchniami roboczymi i pieniędzmi. Nie powinno się wybierać i dotykać produktów, które są przeznaczone do spożycia bez mycia i obróbki termicznej. Chodzi tu głównie o pieczywo, bułki, wyroby cukiernicze.

Wytyczne WHO dla branży spożywczej

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wydała też wytyczne dla przedsiębiorców i pracowników branży spożywczej. Wiele z tych zaleceń pokrywa się z ogólnymi zasadami higieny i profilaktyki antywirusowej.

Żeby zredukować ryzyko przenoszenia się wirusa, WHO zaleca pracownikom właściwą higienę rąk, zwłaszcza w sytuacjach:

• przed rozpoczęciem pracy;

• przed kontaktem z żywnością, która jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia, gotowana, pieczona, smażona;

• po obróbce lub kontakcie z żywnością surową, nieprzetworzoną;

• po zajmowaniu się odpadami/śmieciami;

• po zakończeniu procedur czyszczenia/dezynfekcji;

• po skorzystaniu z toalety;

• po kaszlu, kichaniu, wydmuchaniu nosa;

• po jedzeniu, piciu lub paleniu;

• po kontakcie z pieniędzmi;

Chory pracownik nie może też przychodzić do pracy w sklepie, zwłaszcza, jeżeli ma schorzenia górnych dróg oddechowych.

Wytyczne dla właścicieli sklepów

Właściciele sklepów mają obowiązek przypominania personelowi o:

• zasadach higieny osobistej,

• myciu rąk,

• obowiązku informowania o złym stanie zdrowia.

Zalecenie to dotyczy nie tylko osób, które mają bezpośredni kontakt z żywnością, ale również kierowców, dostawców, współpracujących rolników itd.

Właściciele sklepów muszą także zadbać o częstsze nie do tej pory czyszczenie koszyków sklepowych, kas, taśm przy kasach, poręczy, uchwytów. Powinni także ograniczać ekspozycję w sklepach żywności nieopakowanej, np. pieczywa i ciast.

Bibliografia:

1. https://www.who.int/foodsafety/publications/healthy-food-market/en/ [data dostępu: 29.04.2020]

2. http://www.efsa.europa.eu/ [data dostępu: 29.04.2020]

3. https://www.journalofhospitalinfection.com/article/S0195-6701(20)30046-3/fulltext [data dostępu: 29.04.2020]